Van leerkracht in Syrië naar Helpende in Nederland

Het succesverhaal van deelnemer Rafah Ferzli aan het instroomproject Nieuwkomers in de ouderenzorg.
Interview door Ans Aerts. 

Vijf jaar geleden vluchtte Rafah Ferzli (41) vanuit Syrië naar Nederland. In september 2020 startte ze met de BBL-opleiding Helpende Zorg en Welzijn aan het Dulon College, locatie Veenendaal. Haar werkplek was bij Zorggroep ENA in Barneveld. Daarvóór liep ze hier al een half jaar stage, vanuit het Instroomproject nieuwkomers in de ouderenzorg van WZW. Na anderhalf jaar stage, werken en studeren kreeg ze op 6 juli het felbegeerde diploma.

Rafah is trots en blij met haar diploma Helpende Zorg en Welzijn. In Syrië werkte ze 17 jaar lang als leerkracht in het basisonderwijs. Met haar man en twee zoons (17 en 18 jaar) woont ze in Barneveld. Ze rondde haar inburgeringstraject af en deed vrijwilligerswerk. Met haar Syrische diploma bleek het helaas niet mogelijk  om in Nederland aan de slag te gaan. Een medewerkster van Vluchtelingenwerk wees haar op het Instroomproject nieuwkomers in de ouderenzorg van WZW. Rafah: “Dat sprak me meteen aan. Ik heb me aangemeld, ben naar een informatiebijeenkomst geweest en mocht een dagje meelopen bij Zorggroep ENA in Barneveld. Ik voelde me daar meteen op mijn gemak.” Ze liep hier vervolgens gedurende een half jaar twee dagen per week stage in de ouderenzorg en kreeg twee dagen per week les op het Dulon College in Ede: lessen Nederlands en rekenen, vaktaal en digitale vaardigheden. Dit voortraject van een half jaar rondde ze met succes af. Vervolgens stroomde ze na de zomer door naar de BBL niveau 2-opleiding Zorg en Welzijn. Haar werkplek had ze ook weer bij Zorggroep ENA.

Stap voor stap ging het steeds beter

Lilian Meijer, praktijkbegeleider bij Zorggroep ENA vertelt waarom ze besloten te participeren in het Instroomproject nieuwkomers in de ouderenzorg. “Het motto van Zorggroep ENA is: ‘Samen midden in het leven. ‘ Zorggroep ENA is een open organisatie. Dat betekent dat we ook nieuwkomers die hart hebben voor de zorg, willen laten participeren. Dat hoort helemaal bij ‘samen’. We hebben bovendien steeds meer cliënten met een diverse culturele achtergrond. Het is belangrijk om dit ook terug te zien in het personeelsbestand.” Rafah had er nooit eerder over nagedacht om in zorg te gaan werken. “Maar eigenlijk zijn er veel overeenkomsten met werken in het onderwijs. Ook in de zorg is het belangrijk dat je goed met mensen kunt omgaan en dat je geduldig bent. Het is zinvol en dankbaar werk.” Ze vond het een uitdaging om een leer-werktraject te volgen in een vreemde taal. “Ik heb fijne collega’s en kreeg goede ondersteuning. Als ik iets niet goed verstond, vroeg ik of ze het nog een keer konden herhalen. Als ik klaar was met mijn werk, dacht ik op weg naar huis altijd  na over wat ik die dag had geleerd. Ook bedacht ik wat ik de volgende keer nog beter kon doen.  Mijn werkbegeleider zei tegen mij: ‘Het is belangrijk om vragen stellen.’  Dat deed ik dus steeds.  Het contact met de bewoners van de zorginstelling vond ik in het begin spannend. Ik luisterde en keek hoe mijn collega’s dit deden. Hoe maakt je een praatje? Stap voor stap ging dat steeds beter.”

Ondersteuning door jobcoach

Lilian merkte dat Rafah heel gemotiveerd was. “Ze nam initiatief, stelde vragen en stuurde haar eigen leerproces. Ze heeft thuis een goede basis. Daardoor kon ze tijd en energie steken in haar opleiding. We merken soms dat wanneer de thuissituatie van een leerling niet stabiel is, dit effect heeft op de opleiding. Een jobcoach die nieuwkomers ondersteunt, zoals bij het Instroomproject, kan bij dit soort knelpunten meedenken over een oplossing. Daarnaast is goede communicatie met de opleiding belangrijk.” Lilian zag hoe Rafah zich in de afgelopen anderhalf jaar ontwikkelde; ook op het gebied van de taal. “Rafah werkt met mensen met dementie, waardoor de communicatie al moeilijker is. Daar kwam bij dat ze haar Nederlandse taalvaardigheid nog verder moest ontwikkelen.  Wij hebben daar tijd en energie in gestoken, o.a. door aandacht te besteden aan woorden en termen die in de zorg gebruikt worden. Dat had effect. In het begin had Rafah wel een afwachtende houding, maar naarmate ze de collega’s en cliënten beter kende, veranderde dat. Ze zag goed welke taken ze zelf op kon pakken en communiceerde daar duidelijk over. Daarin hoefde ik haar nauwelijks  te coachen.”

De investering betaalt zich terug

Lilian volgde de training Cultuursensitief werken, die WZW voor de deelnemende zorginstellingen organiseerde. Lilian: “Deze bood veel achtergrondinformatie, handvatten en tips, zoals checken of een  nieuwkomer de informatie de je geeft, heeft begrepen. Soms zegt iemand ‘ja’ op de vraag of hij of zij het heeft begrepen. Vervolgens blijkt dat dit toch niet het geval is. De tip om de nieuwkomer in eigen woorden te laten vertellen wat je zojuist hebt uitgelegd, vond ik heel handig.” Een tip van Lilian zelf: “Wij werken behalve met werkbegeleiders op de afdeling, ook met praktijkbegeleiders, die los staan van de afdeling. Zeker in het begin is het belangrijk om extra in te zetten op de begeleiding. Nieuwkomers moeten bekend raken met de zorg, met de afdeling en met onderwerpen als dementie. Daar hebben we veel aandacht aan besteed. Soms liep ik mee in de zorg en gaf ik Rafah praktische tips. Die investering betaalt zich terug.”

Kans

Waar Rafah aan moest wennen, was het werken met digitale systemen maar ook dit kreeg ze onder de knie. In Syrië had ze niet met computers gewerkt. Een ander verschil was dat in Nederland alles is vastgelegd in protocollen en richtlijnen. Rafah vindt dat prettig. “Alles staat hierin duidelijk beschreven. Er zijn ook regels die werknemers beschermen. Het is mooi dat iedereen zijn rechten en plichten kent.” In Syrië is het meestal de familie die de zorg heeft voor oudere gezinsleden. “Het is daar een schande als je je vader of moeder naar een zorginstelling brengt. Maar ik vind het goed zoals het hier is geregeld. Ouderen hebben vaak deskundige zorg nodig. Dat kan de familie niet bieden. In de zorginstellingen hier krijgen ouderen de juiste zorg en aandacht.” Rafah heeft een nieuwe arbeidsovereenkomst en blijft bij Zorggroep ENA werken als Helpende Plus. “Ik wil me verder blijven ontwikkelen in mijn werk. Ook wil ik mijn taal nog meer verbeteren. De combinatie werk, school en gezin was soms best zwaar. Mijn man werkt en mijn zoons doen allebei een opleiding. Ze hebben mij steeds gesteund, omdat ze weten dat het voor mij belangrijk is om een opleiding te volgen en een diploma te halen. Mijn gezin en ik kwamen als vluchteling naar Nederland. Wij voelen ons thuis en willen graag een bijdrage leveren en iets teruggeven aan Nederland. Via dit project krijg ik die kans.”